29-03-2022
GLOSSE AUF ELSÂSSISCH
Àngscht vor dr Frèiheit
Andlig, sàga etliga, sìnn d meischta Mààsnàhma fer dr Covid z’bekampfa glìpft wora. S Tràga vonra Schutzmàska ìsch nur noch obligàtorisch ìm äffentliga Verkehr un ìn da Spitaler. Trotzdam kà ma feschtstella àss vìel Litt ìmmer noch màskiert ìn d Gschafter gehn oder sogàr ìn da Stroßa ummalàuifa. S Sunderbàra do drbi ìsch àss do drunter a manker heftig protestiart hàt wo’s obligàtorisch gsì ìsch, un jetz handelt wìe jeder wìe ar’s racht fühlt oder wìe‘s ìhm pàsst. Tràga oder nìt tràga? Jeder kà jetz d Frèiheit gniaßa, un trotzdam sìnn gwìssa nìt z’frìda. Dia Frèiheit verursàcht nammlig o Veràntwortunga. Bis jetz hàt ma kè Wàhl ghà, un ma hàt känna suttra un muttra ìwer dr Stààt, un plätzlig ìsch ma nìmm so sìcher vo sinra Sàch.
Dàs màhnt eim àn a Gschìchtla wo unsera Großeltera scho verzehlt han: «S Keefigtìrla ìsch uffblìwa. Mìt ma schnalla Sprung ìsch dr kleina Vogel àn d uffiga Keefigtira gsprunga, un vo dert hàt ar wunderfìtzig d witta witta Walt betràchta. Si wìnzig buntgfaderta Kärwer hàt a groß Verlànga erwìsa, fer dia granzalosa Raim z’endecka. Sina Flegel sìnn jo schließlig fer dàs erschàffa wora.
Doch plätzlig hàt ar sìch gànz unwohl gfühlt un hàt dankt: «Wenn ìch jetz üssfliag, kännte sa s Keefig züemàcha, un ìch blib àls Gfàngener dussa.» Un so hàt ar si Verlànga unterdruckt, un hàt sìch wìdder uff d Stànga gsetzt. Kurz druff hàt ar mìt Befridigung gsah, wìe s Keefigtìrla wìdder verschlossa gsì ìsch.
Wàs fer a Erlichterung!
Ja, wenn a Tìra uff’s Unbekànnta, uff’s Unvorsehbàra uffgeht, geht ma eifàch schnurstràcks dura oder nìt? Frèiheit beditet Veràntwortligkeit, un Schàdarisiko, un dàs färchta viel Litt. Erscht ìn dr Àngscht wìrd ìm Mensch sina Frèiheit bewusst, hàt dr Sartre gsajt.
Un nìt vergassa, wenn dü nìt frèi bìsch, ìsch’s nìt wìe dìch àndera gfànga hàlta, àwer wìe dü‘s salbscht meischtens wìtt, doch d Àngscht vor dr Frèiheit ìsch jo nur a Illüsion. Wàs Liacht fer d Àuiga ìsch, d Luft fer d Lunga, d Liawa fer’s Harz, ìsch d Frèiheit fer d Seela vom Mensch.
Wenn ma sàchlig ìn d Walt lüagt seht ma, wenn ma’s sah wìll, wàs Frèiheit beditet. Wenn nìt, brücht ma nur Flìchtlìng, wo ìn Diktatürlander glabt han, froga. «Lawa ìsch nìt gnüa, hàt ìm Andersen si Summervogel gsajt, ma müess o Sunnaschiin, Frèiheit, un a klei Bliamla hà ». Dia Behàuiptung ìsch o fer sìe gìltig.
WORTKASCHTLA
wunderfìtzig: curieux.
Bunt-gfaderta: plumage multicolore
schnurstràcks: directement
s Unvorsehbàra: l’imprévisible
färchta: redouter, craindre
sàchlig: objectivement
Yves BISCH