29-06-2019
Klima un Füassbàll ìm Wàndel
Hìtz, Hitz,Hìtz ! Mìr stecka wìdder ìnra Hìtzwalla. Wia ìm letscht Summer àwer dàsmol schu ìm Juni. Sechs Tag làng ewer 30 Gràd, bis 37 ìn dr Schàtta ìm Elsàss un a Frankrich-Rekord vu 45,1 Gràd ìm Département Gard. S gìtt boll Wàssermàngel ìm Friehsummer schu. Ìsch dàss jetz dr Klimawàndel vu dam d Umwaltexperta schu johralàng warna ? Un d Menscha fìr d Erwärmung vu dr Arda veràntwortlig màcha.
D Meteorologa erklära d Watterlàg eifàch sàchlig : a Tiafdruck ewerem Atlàntik sügt d heissi Luft vu dr Sahara à, un bloost sa ewer gànz Weschteuropa. Dàs ìsch nìtt nèi, Heissa un trockena Summer dàs hett’s immer ga. Wàs àwerfìr a Klimawàndel sprìcht, ìsch d Tàtsàch dàss dia Tag mìt Extremtemperatüra züanamma. Ìn da fufziger Johra vum 20. Johrhundert hàt's ìm Schnìtt vier rìchtig heissa Tag ga jeda Summer. S letscht Johr han mr 20 Tag ewer 30 Gràd erlabt Schuld àn dara Erwärmung gìlt dr màssiva Üsstoss ìn d Luft vu Triebhüssgàs wu bim Verbranna vu Benzin, Kohla un Gàs produziert wìrd. Immer meh
Wàchstum, un immer meh Litt uff dr Walt brìnga ìmmer meh Umwaltproblemer. 'S ìsch Zitt zum Umdanka. Mìr han Klimanotstànd. Wàs mian mr jetz màcha ? Weniger Autofàhra, langt dàs ?
Nìtt numma s Klima, dr Füassball ìsch aui ìm a Wàndel. Wer hett dàs vor zwànzig Johr glàuibt àss a Frauia Füassbàll-Walt-meisterschaft a Mol direkt ìn der Television ewertràga wìrd, un vìel Manner begeischtert züelüega ? Mìr sehn's jetz : sa känna aui scheen Füassbàll spìela. Sa seckla schnall, dribbla flìnk, flànka hoch, schiessa Goal, aui mìtem Kopf. Sa spèia zwàr ìns Gràs Wia d Manner, àwer nìtt so vìel. Sa stella aui Heckla, àwer spìela nìtt so grob. 'S gìtt nìtt so viel Hìtzkäpf bi da Fràuia. Dàs wìssa mìr schu làng. Egàl war dia Fràuia-Walt-meischterschàft ìn Frànkrich gwìnnt, eins schiint sìcher: dr Füessbàll-Wàndel ìsch glunga. Mer sotta vìellìcht dr Klimawàndel da Fràuia ewerlo.
MIEUX COMPRENDRE
Hìtzwalla : canicule
Klimanotstànd : situation d'urgence climatique
seckla : courir
spèia : cracher
Heckla stella : faire un croche-pied
Hìtzkopf : tête brûlée
Adrien DENTZ vu Mìlhüsa